De medische term amblyopie verwijst naar een visuele stoornis van het oog die zich vooral in de kindertijd kan ontwikkelen als bepaalde risicofactoren niet tijdig worden onderkend en behandeld. De ontwikkeling van het gezichtsvermogen gaat bij kinderen erg snel en vindt vooral plaats in de eerste levensmaanden. Zo moeten bijvoorbeeld de coördinatie van de ogen, de gezichtsscherpte, het ruimtelijk zicht en het zien van kleuren nog goed tot ontwikkeling komen. Als deze ontwikkelingsprocessen al stoornissen optreden, kan bij kinderen amblyopie ontstaan, ook wel bekend onder de term slechtziendheid. Kenmerkend voor amblyopie is een verminderde gezichtsscherpte, terwijl het oog zelf anatomisch gezond is. Afhankelijk van de reden waarom het is ontstaan, kunnen er verschillende vormen van amblyopie worden onderscheiden. In ongeveer de helft van de gevallen wordt een gebrekkig gezichtsvermogen veroorzaakt door brekingsfouten. In dat geval spreekt men van refractie-amblyopie. Vooral verziendheid (hyperopie) en een verkromming van het hoornvlies (astigmatisme) zijn hierbij risicofactoren voor de ontwikkeling van slechtziendheid. Om te voorkomen dat er slechtziendheid ontstaat, is het daarom erg belangrijk om visuele stoornissen te herkennen en te behandelen - vooral in de kinderleeftijd. Preventief onderzoek bij kinderen vervult in dit verband een belangrijke rol.
Astigmatisme, ook wel verkromming van het hoornvlies of cilinderafwijking genoemd, verwijst naar een meestal aangeboren misvorming van het hoornvlies met een kromming die afwijkt van de norm. Hierdoor kunnen de binnenkomende lichtstralen niet meer op één punt op het netvlies worden gebundeld. Dit leidt tot wazig zicht, zowel op afstand als bij nabijgelegen objecten. Er wordt onderscheidt gemaakt tussen regelmatig astigmatisme en een onregelmatige vorm. De regelmatige, voornamelijk overgeërfde vorm, verandert nauwelijks in de loop der jaren en het hoornvlies is hierbij nog steeds regelmatig gekromd en glad. Bij onregelmatig astigmatisme is het oppervlak van het hoornvlies erg onregelmatig en treedt er breking op in allerlei richtingen. Afhankelijk van de ernst van de verkromming kunnen de symptomen nauwelijks merkbaar of juist duidelijk aanwezig zijn. Het zicht is onscherp en er kunnen bijkomende klachten van overbelasting zijn, zoals hoofdpijn en branderige ogen, omdat het oog voortdurend bezig is met accommoderen en probeert de brekingsfout te compenseren om een scherp zicht te krijgen.
Het is erg belangrijk om een astigmatisch gebrekkig gezichtsvermogen te herkennen om de ontwikkeling van blijvende slechtziendheid tegen te gaan. Aangezien de aanwezigheid van astigmatisme vaak terug te voeren is op erfelijke factoren, moeten ouders die zelf een verkromming van het hoornvlies hebben veel waarde hechten aan vroegtijdig oogonderzoek bij hun kinderen. Met behulp van een oogtest voor het bepalen van de zichtsterkte kan astigmatisme worden geconstateerd. Met de oftalmometer (ook wel keratometer genoemd) kan de precieze krommingsgraad van het hoornvlies worden gemeten. De sterkte van de aanwezige brekingskracht wordt hierbij, zoals in het geval van bijziendheid en verziendheid, aangegeven in de meeteenheid dioptrie (afkorting: dpt). Daarnaast zijn er bij astigmatisme echter meer gegevens in de brillenpas nodig, want in tegenstelling tot ver- en bijziendheid is er niet enkel sprake van een verschuiving van het brandpunt in de lengte.
Een regelmatige verkromming van het hoornvlies kan met verschillende therapeutische maatregelen worden behandeld. Meestal wordt er een bril met speciaal vervaardigde cilindrische glazen voorgeschreven. Daarnaast kunnen voor jongeren en volwassenen ook vaste contactlenzen in overweging worden genomen. De onregelmatige vorm kan niet met een bril worden gecorrigeerd.